Marina Abramović & Ulay
In 1975 ontmoeten Marina Abramović (°1946, Belgrado, Servië) en Ulay [pseudoniem voor Uwe Laysiepen] (°1943, Solingen, Duitsland - †2020, Ljubljana, Slovenië) elkaar. Tot 1989 wonen en werken ze samen en testen ze hun eigen en elkanders fysieke en mentale uithoudingsvermogens in performances. Vóór hun ontmoeting experimenteerden ze ieder apart al met dit medium. De allereerste performances van Marina kaderden reeds binnen een gewelddadige tendens. In 1974 laat ze zich bijvoorbeeld door een publiek mishandelen met allerlei marteltuigen (Rhythm 0, 1974]. Ook Ulays vroege werk bestaat uit performances en polaroidfoto’s waarbij identiteit en vervreemding centraal staan.
Hun artistieke samenwerking krijgt vorm in uiteenlopende performances waarin ze aanvankelijk de mogelijkheden van hun artistieke en amoureuze relatie onderzoeken. Al deze performances vallen onder de noemer Relation Works (1976-1981). In 1977 zitten ze bijvoorbeeld zeventien uur lang met de rug naar elkaar gekeerd en de haren aan elkaar gebonden (Relation in time, 1977). De aanwezigheid van het publiek tijdens zo’n performance is voor beide kunstenaars essentieel en geeft hen kracht.
Vanaf de jaren tachtig verschuift hun interesse van de persoonlijke relatie naar de eigenheid van culturele interacties. Samen reizen ze de wereld rond en onderzoeken verschillende culturen. Dit resulteert in een tweede reeks performances, waarin meer universele thema’s behandeld worden. Symboliek doet haar intrede in hun werk. Hun laatste gezamenlijke project The Lovers (1988) is een combinatie van het relationele en interculturele onderzoek. Gedurende drie maanden maken ze een voettocht over de Chinese muur, waarbij ze elk aan één kant vertrekken en naar elkaar toestappen. Bij hun ontmoeting in het midden nemen ze voorgoed afscheid van elkaar. Sindsdien gaan ze hun eigen weg en maken ze elk individueel werk.
Na deze breuk legt Abramović zich toe op sculpturen in vreemde materialen waarop het publiek kan gaan liggen, zitten of staan. De toeschouwer die ermee in contact komt, wordt opgeladen met energie. Ulay maak de laatste jaren series foto’s, onder andere portretten van Afro-Amerikaanse daklozen in New York en hedendaagse vanitas-stillevens met alledaagse voorwerpen.